Style przywiązania to charakterystyczny sposób, w jaki tworzymy i podtrzymujemy bliskie relacje – zwłaszcza romantyczne. Kształtuje się głównie we wczesnym dzieciństwie, ale może się zmieniać pod wpływem doświadczeń życiowych i terapii. Najczęściej mówi się o czterech stylach przywiązania:
1. Bezpieczny styl przywiązania
Cechy:
- Komfort w bliskości i autonomii.
- Otwartość emocjonalna.
- Zaufanie do partnera.
- Umiejętność konstruktywnej komunikacji.
Wpływ na związek:
- Związki stabilne i satysfakcjonujące.
- Mniejsza skłonność do konfliktów eskalacyjnych.
- Większa zdolność rozwiązywania problemów.
2. Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania
Cechy:
- Silna potrzeba bliskości, jednocześnie lęk przed opuszczeniem.
- Częste analizowanie zachowań partnera.
- Wahania nastroju w relacji.
Wpływ na związek:
- Zależność emocjonalna.
- Trudności w stabilności relacji.
- Nadinterpretowanie sygnałów i większa podatność na zazdrość.
3. Unikający styl przywiązania
Cechy:
- Komfort w niezależności, dystans emocjonalny.
- Unikanie głębokiej bliskości i wrażliwości.
- Dyskomfort przy zbyt dużej zależności.
Wpływ na związek:
- Problemy z budowaniem intymności.
- Partnerzy mogą odczuwać emocjonalny chłód.
- Skłonność do wycofywania się przy konfliktach.
4. Lękowo-unikowy (zdezorganizowany) styl przywiązania
Cechy:
- Mieszanka potrzeby bliskości i jednoczesnego lęku przed nią.
- Zachowania chaotyczne lub trudne do przewidzenia.
- Silne reakcje emocjonalne.
Wpływ na związek:
- Trudność w stabilizacji relacji.
- Częsta huśtawka emocjonalna.
- Trudności w zaufaniu i otwarciu się.
Czy styl przywiązania decyduje o powodzeniu związku?
Nie „decyduje”, ale ma duży wpływ na to:
- jak komunikujemy potrzeby,
- jak reagujemy na stres,
- jak wyrażamy emocje,
- jak interpretujemy zachowania partnera.
Dobra wiadomość: styl przywiązania nie jest wyrokiem. Można pracować nad bardziej bezpiecznym sposobem tworzenia relacji poprzez:
- terapię (szczególnie terapię schematów lub EFT),
- świadomą komunikację potrzeb,
- rozwijanie samoświadomości i regulacji emocji.
Jak style przywiązania wpływają na siebie nawzajem
Bezpieczny + Bezpieczny
Dynamika:
- stabilna, partnerska relacja, dobra komunikacja;
- mało lęku, dużo wsparcia.
Ryzyka: niewielkie; czasem zbytnie „spokojnie płynięcie” bez pracy nad rozwojem.
Bezpieczny + Lękowo-ambiwalentny
Dynamika:
- partner lękowy czuje się bardziej kochany i bezpieczny;
- osoba bezpieczna uczy regulacji i spokoju.
Ryzyka: partner bezpieczny może czuć się przeciążony intensywnością emocji.
Potencjał: bardzo dobra para – styl lękowy często stopniowo się stabilizuje.
Bezpieczny + Unikający
Dynamika:
- osoba bezpieczna wnosi bliskość, osoba unikająca – przestrzeń;
- może to stworzyć zdrową równowagę.
Ryzyka: partner bezpieczny może czuć niedostatek bliskości, unikający — presję.
Potencjał: dobra para, jeśli unikający uczy się komunikować potrzeby, a bezpieczny szanuje granice.
Lękowo-ambiwalentny + Unikający (najbardziej typowa „relacja lękowy–unikający”)
Dynamika:
- idealna „huśtawka”: im bardziej lękowy szuka bliskości, tym bardziej unikający się oddala;
- to wzmacnia mechanizmy każdego z nich i rodzi cykliczne konflikty.
Ryzyka: wyczerpujące emocjonalnie, dużo niezrozumienia i prób „naprawiania” partnera.
Potencjał: możliwy rozwój, ale wymaga dużej świadomości i pracy obojga.
Lękowo-ambiwalentny + Lękowo-ambiwalentny
Dynamika:
- bardzo dużo emocjonalności, dramatów, zapewnień, obaw przed odrzuceniem;
- huśtawki i intensywne reakcje.
Ryzyka: wzajemne niepokoje wzmacniają się.
Potencjał: dobra relacja, jeśli obie osoby uczą się regulacji emocji i stawiania granic.
Unikający + Unikający
Dynamika:
- mało konfliktów, ale też mało głębokiej bliskości;
- dystans może być komfortem… i pułapką.
Ryzyka: relacja może stać się bardziej „partnerskim współżyciem” niż związkiem.
Potencjał: dobra, jeśli obie osoby chcą więcej otwartości i wspólnie pracują nad emocjami.
Jak pracować nad bardziej bezpieczną więzią (praktyczne kroki)
A. Fundamenty – niezależnie od stylu
1. Regulacja emocji
- Nauka uspokajania się przed rozmową (oddech, pauza).
- Mówienie: „Potrzebuję chwili, ale wrócę do rozmowy za 20 minut”.
2. Uświadamianie swoich reakcji
Zauważanie własnych „triggerów”:
- lękowy — reaguje na dystans, ciszę, brak odpowiedzi;
- unikający — reaguje na presję, krytykę, zbyt gwałtowne emocje.
3. Jasna komunikacja potrzeb
Zamiast: „Nigdy cię nie ma!”
Lepiej: „Kiedy nie odpisujesz długo, czuję niepokój. Czy możemy ustalić, jak się komunikujemy?”
B. Jeśli jedna osoba jest lękowa
Co pomaga:
- przewidywalność i stałość (np. jasne ustalenia co do kontaktu),
- autentyczne zapewnienia („Jestem tu”),
- unikanie karania ciszą,
- wzmacnianie poczucia własnej wartości poza związkiem.
Jak pracować:
- terapia schematów lub EFT,
- budowanie granic: „Mogę prosić o wsparcie, ale nie wymagam bycia 24/7”.
C. Jeśli jedna osoba jest unikająca
Co pomaga:
- szanowanie przestrzeni i czasu na „naładowanie się”,
- unikanie presji i krytyki,
- komunikacja spokojnym tonem,
- chwalenie otwartości emocjonalnej (nawet małych kroków).
Jak pracować:
- małe dawki intymności i odsłaniania się,
- zauważanie momentów wycofania i nazywanie: „Potrzebuję przerwy, ale wracam”.
D. Narzędzia budowania bezpiecznej więzi
1. Rytuały łączności
- 10 minut dziennie rozmowy bez telefonu,
- comiesięczna rozmowa o potrzebach i uczuciach,
- wspólne nawyki (pożegnanie, rytuał powrotu).
2. Naprawianie po konflikcie
- „Przykro mi, że podniosłem głos — spróbujmy jeszcze raz.”
- „Widzę, że cię zraniłem — co teraz pomoże?”
3. Podkreślanie intencji
Bezpieczna więź powstaje, gdy obie osoby nie tylko reagują, ale też pokazują, że im zależy:
„Kocham cię i chcę być bliżej, ale czasem potrzebuję chwili dla siebie. Nie uciekam.”
Jak widzicie, na każdym etapie budowania związku czeka na Was wiele raf, które należy nauczyć się przezwyciężać aby Wasza wzajemna relacja była trwała i satysfakcjonująca. Pomoc i wskazówki terapeuty wydają się tutaj nieodzowne. W Centrum Terapii ENSO pracują specjaliści, którzy mogą Wam towarzyszyć w całym tym skomplikowanym procesie zmiany. Wystarczy zadzwonić i umówić pierwsze spotkanie:
Gdańsk, ul. Noakowskiego 3, tel. 797 504 804, e-mail: biuro.gdansk@enso-terapia.pl
Wrocław, ul. Tęczowa 11, tel. 797 504 598, e-mail: biuro.wroclaw@enso-terapia.pl
W II odcinku naszego artykułu o stylach przywiązania znajdziecie konkretne, praktyczne i sprawdzone ćwiczenia komunikacyjne dla par — takie, które realnie budują bezpieczną więź, poprawiają zrozumienie i zmniejszają napięcie.
Zapraszamy do lektury
