Prokrastynacją nazywana jest skłonność do odkładania obowiązków na później. Prokrastynator zdaje sobie sprawę, że musi daną czynność wykonać, jednak nie jest w stanie się za nią zabrać. Zna też konsekwencje, z jakimi może się wiązać niewykonanie jej na czas. Znajduje rozmaite wymówki, czego skutkiem jest zwlekanie z podjęciem się zadania lub jego wykonywanie rozciągnięte w czasie.
Dlaczego odkładamy obowiązki na później?
Prokrastynacja ma podłoże neurobiologiczne – zjawisko to jest skutkiem rywalizacji dwóch ważnych obszarów naszego mózgu. Pierwszy z nich to kora przedczołowa, która odpowiada m.in. za kontrolę zachowań, planowanie czy zarządzanie czasem. Drugim jest układ limbiczny powiązany z emocjami, dążeniem do uzyskania nagrody natychmiast, a nie po długim czasie. Kiedy układ limbiczny ma przewagę, odkładamy obowiązki, zastępując je czynnościami przynoszącymi natychmiastową satysfakcję.
Do rozwoju prokrastynacji mogą przyczyniać się różne rodzaje lęku. Jest to zarówno lęk przed porażką, gdy obawiamy się, że nie wykonamy zadania wystarczająco dobrze, jak i przed sukcesem, który będzie wiązał się ze zwiększeniem oczekiwań otoczenia wobec nas. Prokrastynacja bywa skutkiem przepracowania i brania na siebie zbyt wielu obowiązków. W niektórych przypadkach może świadczyć o poważniejszych problemach, m.in. zaburzeniach lękowych, depresyjnych lub osobowości.
Jak walczyć z prokrastynacją?
Samodzielnie nie jest łatwo zwalczyć skłonność do odwlekania obowiązków. Szukając skutecznego sposobu, warto skorzystać z konsultacji psychologicznej. Specjalista podpowie, jak możemy pracować nad organizacją czasu, zwiększyć asertywność czy dzielić zadania na etapy, aby nie były zbyt przytłaczające. Jeśli prokrastynacja współwystępuje wraz z innymi objawami, psycholog może pomóc w wykryciu symptomów poważniejszych problemów emocjonalnych oraz zalecić odpowiednią terapię.
